Jeżeli jesteś nauczycielem, pedagogiem lub innym specjalistą pracującym z dziećmi, pewnie niejednokrotnie zmagałaś (-eś) się z dziecięcymi trudnościami ze skupieniem uwagi. W dzisiejszym artykule przygotowałam dla Ciebie sprawdzone sposoby na koncentrację w szkole.

Chyba nikomu na świecie nie udało się skoncentrować po usłyszeniu komunikatu “skoncentruj się”. Osiągnięcie stanu skupienia uwagi nie jest takie łatwe. Na szczęście możliwe jest rozwijanie tej umiejętności. Propozycje, które przedstawię Ci w tym artykule, pomogą zaoszczędzić Ci sporo czasu. Dzięki nim przestaniesz poświęcać czas na upominanie uczniów i nerwy związane z ich rozproszeniem. Równocześnie zaspokoisz dziecięce potrzeby, które upominają się o uwagę. Nie od dziś wiadomo, że niezaspokojenie potrzeb podstawowych znacznie utrudni dążenie do realizowania tych wyższych, takich jak nauka czy rozwijanie nowych umiejętności.

Więcej o potrzebach dzieci i tym, jak praktyka jogi pomaga je zaspokajać, przeczytasz w tym artykule <-. Tymczasem zapraszam Cię do poznania sposobów na koncentrację w szkole. Część z nich związana jest z praktyką jogi i uważności. Pozostałe nawiązują do organizacji zajęć i innych ćwiczeń wspomagających.

Sposoby na koncentrację w szkole

Ruch fizyczny

Regularne przerwy na ruch fizyczny mogą pomóc w poprawie koncentracji. Uczniowie mogą wykonać krótkie ćwiczenia rozciągające, pozycje jogi (asany), skakać przez skakankę, zrobić kilka przysiadów lub po prostu spacerować po sali lekcyjnej. Ruch aktywuje mózg i pomaga zredukować nadmiar energii, co wpływa na lepsze skupienie.

Decydując się na praktykę asan z dziećmi, zachęcam Cię do wypróbowania pozycji jogi na krześle. Nie tylko zaspokoją one dziecięcą potrzebę ruchu, ale także sprawdzą się, gdy wokoło nie ma zbyt wiele wolnej przestrzeni do ćwiczeń.

Aby Ci to ułatwić, przygotowałam zestaw kart z pozycjami jogi na krześle. Dowiedz się więcej, klikając grafikę poniżej ⤵️

Ćwiczenia związane ze zmysłami

Przeniesienie uwagi na doznania płynące ze zmysłów skutecznie skupia uwagę na chwili obecnej. Skoncentruj się na wykorzystaniu różnych zmysłów, np. poproś uczniów o zamknięcie oczu i opisanie dźwięków wokół nich lub poproś ich o dotknięcie i opisanie różnych przedmiotów. Wykonywanie tych ćwiczeń wycisza układ nerwowy i przygotowuje go do bardziej wymagających zadań.

Poniżej odnajdziesz nagranie ćwiczenia, które zaprasza dzieci do obserwacji wrażeń docierających z poszczególnych zmysłów.

Ćwiczenia oddechowe

Zaczynając od krótkiej sesji oddechowej na początku lekcji, uczniowie mogą skupić się na swoim oddechu, co pomaga uspokoić umysł i zwiększyć koncentrację. Propozycje ćwiczeń oddechowych są nieograniczone. Szczególnie dobrze sprawdza się ćwiczenie oddechowe połączone z przesuwaniem palca wskazującego po palcach drugiej ręki (nagranie poniżej). Skuteczne jest także “oddychanie brzuchem”, czyli dążenie do skierowania powietrza do brzucha i napompowania go jak balonik. Koncentracji sprzyja także liczenie oddechów, wykonywanych uważnie i spokojnie.

Wykonując ćwiczenia oddechowe, poproś uczniów, aby skupili się na swoim oddechu, zatrzymali się na chwilę i skoncentrowali się na tym momencie.

Relaksacja i medytacja

Regularne praktykowanie krótkiej sesji medytacji lub relaksacji może pomóc uczniom w redukcji stresu i zwiększeniu koncentracji. Można wykorzystać proste techniki, takie jak

• wizualizacja – podążanie myślami za wypowiedzią osoby prowadzącej i wyobrażanie sobie poszczególnych elementów opowieści,
• skupienie na oddechu – możesz tutaj skorzystać z technik omówionych w punkcie powyżej,
• obserwacja doznań płynących z ciała czy dążenie do rozluźniania poszczególnych jego części (zobacz nagranie poniżej),
• słuchanie spokojnej, relaksacyjnej muzyki – pomaga wyciszyć się układowi nerwowemu i przywrócić spokój,
• sesja medytacji (relaksacji), podczas której zaprosisz uczniów do skupienia uwagi na oddechu lub powtarzaniu w myślach wybranego, wspierającego słowa lub frazy (afirmacji).

Gry i zagadki

Koncentrację można wspierać nie tylko poprzez typowe aktywności związane z jogą i uważnością. Zastosowanie interaktywnych gier i zagadek może skutecznie angażować uczniów i wspierać skupienie uwagi. Można wykorzystać łamigłówki, układanki, krzyżówki, odszukiwanie różnic, labirynty, Sudoku, itp.

Przygotuj sobie folder, w którym umieścisz przydatne kserówki ze wspomnianymi łamigłówkami wymagającymi logiczne myślenie. W chwili rozproszenia uwagi wręcz je dzieciom i zaproś do uzupełnienia. Uczniowie mogą pracować samodzielnie lub w grupach rozwiązywać zadania. Aby wzmocnić koncentrację, możesz włączyć spokojną muzykę w tle.

Organizacja zajęć

Bywa, że dzieciom trudno się skoncentrować, bo myślami krążą już wokół zastanawiania się, co wydarzy się w następnej kolejności. Może pomóc w tym omówienie poszczególnych etapów lekcji lub zaprezentowanie ich na graficznej rozpisce. Szczególnie ważne będzie to dla dzieci, które potrzebuję stałej rutyny i znajomości przebiegu dnia (zajęć), aby poczuć się bezpiecznie.

Ponadto nauka technik organizacji może pomóc uczniom w zarządzaniu czasem i zadaniami, co przekłada się na lepszą koncentrację. Można nauczyć ich tworzenia planów dnia, używania kalendarzy, listy zadań czy tworzenia notatek podczas lekcji.

---

Zaproponowane sposoby na koncentrację w szkole nie wymagają dużego zaangażowanie w ich przygotowanie. Większość propozycji możecie wykonać bez specjalnych rekwizytów i wychodzenia z ławek. Zachęcam Cię, aby obserwować dziecięce potrzeby, testować poszczególne ćwiczenia i starać się dopasowywać je do danej chwili.

🗨️ Koniecznie daj mi znać w komentarzu, z których sposobów zamierzasz spróbować w pierwszej kolejności.