Jak pewnie wiele z Was byłam wychowywana w domu, gdzie niewiele się mówiło o emocjach, gdzie królowały kary i nagrody i mało kto zastanawiał się, skąd wynika określone zachowanie dziecka. Takie były czasy… Tym bardziej cieszę się, że teraz możemy inaczej. Mamy skąd czerpać wiedzę i nowe podejście. Zanim przedstawię Ci 5 książek o wychowaniu, które zmieniły moje podejście do dzieci, przybliżę Ci pokrótce moją historię dochodzenia do zmiany.
👉 Ale zanim przejdę do głównego tematu, zapraszam Cię serdecznie do wzięcia udziału w bezpłatnym wyzwaniu: „Od frustracji do zrozumienia – 5 kroków do harmonijnej relacji z dziećmi”. Wyzwanie startuje już 18 listopada.
Nie od zawsze wiedziałam, jak budować relację i współpracę z dziećmi
Swoją pracę zawodową zaczęłam od prowadzenia grupy gimnazjalistów w świetlicy specjalistycznej. Do tego miejsca trafiały dzieci z rodzin z różnymi wyzwaniami i trudnościami. Byłam wtedy ledwo po studiach i od razu zostałam rzucona na głęboką wodę. Umówmy się, wiek nastoletni to okres buntu i kwestionowania autorytetu dorosłych. I właśnie mnie przyszło się z nim zmierzyć. Przyznam, że miewałam trudności, aby wyegzekwować pewne rzeczy. Niełatwe było także dotarcie do dziecięcych potrzeb i emocji. Działałam trochę po omacku, a trochę próbowałam się dostosować do panujących metod działania. Metod opierających się głównie na karach i nagrodach, wytykaniu błędów i niezauważaniu postępów, wymianie przywilejów na określone zachowania itp. Było to dla mnie trudne… Nie wiem, czy dlatego, że nie do końca czułam się pewnie w swojej roku czy dlatego, że gdzieś wewnętrznie jakiś głos podpowiadał mi, że nie tędy droga…
Wszystko zaczęło się zmieniać, gdy ok. 10 lat temu trafiłam na metodę Marii Montessori i rozpoczęłam praktyki we wspaniałym przedszkolu we Wrocławiu. Odkryłam tam zupełnie inne podejście do dzieci oparte na szacunku, zrozumieniu, zauważeniu ich emocji i potrzeb oraz wspieraniu ich w ich odkrywaniu. To tam zaczęła się moja zmiana.
Po ukończeniu praktyk i rozpoczęciu pracy w przedszkolu Montessori, zaczęłam zagłębiać się w temat. Sięgałam po polecane książki. Brałam udział w szkoleniach związanych z komunikacją bez przemocy i podejściem Thomasa Gordona. Stosowałam też nową wiedzę i umiejętności w praktyce. Niemal każdego dnia obserwowałam, jak moje obecne podejście pozytywnie wpływa na relację z dziećmi oraz jakość naszej współpracy. Krótko mówiąc, to działa! I właśnie dlatego chcę dzielić się tym z Tobą. Koniecznie dołącz do wyzwania oraz sięgnij po książki, które polecam niżej.
5 książek o wychowaniu, które zmieniły moje podejście do wychowania
Mogę powiedzieć, że książki, które Ci zaprezentuję, zmieniły moje życie. Nie tylko pomogły mi lepiej pracować z dziećmi, ale także rozumieć siebie i swoje emocje. Czytałam je z wypiekami na twarzy, robiąc notatki, które są ze mną do teraz. Ale żeby nie przedłużać, skierujmy się już ku konkretnym tytułom. I może wydać Ci, że te książki są głównie dla rodziców, więc nie zyskasz z nich nic jako nauczyciel… Nic bardziej mylnego. Nie jestem rodzicem, a wartość tych pozycji zdecydowanie pomaga mi w mojej pracy z dziećmi w wieku od roku do 17 lat.
1. „W głębi kontinuum”, Jean Liedloff
Książka ta to efekt obserwacji Indian z plemienia Yequana. Wspaniale pokazuje, jak budowanie relacji z dziećmi poprzez bliskość i szacunek pomaga tworzyć szczęśliwą i spełnioną społeczność. Książka inspiruje do uszanowania dzieci, jako odrębnych bytów z własnymi preferencjami, potrzebami i emocjami. Pokazuje, że traktowanie dzieci jako pełnoprawnych członków społeczności pomaga im rozwijać się w poczuciu własnej wartości i wiary we własne możliwości.
Jeśli szukasz podpowiedzi, jak zadbać o wspierającą relację z dziećmi, to jest to obowiązkowa pozycja dla Ciebie.
2. „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”, Adele Faber i Elaine Mazlish
To chyba była moja pierwsza książka, którą zwróciła moją uwagę na emocje dzieci i ich uszanowanie. Pokazała mi, że można wyjść z konfliktowej sytuacji z dzieckiem w sposób, który go nie poniża i nie ingeruje w jego poczucie własnej wartości. Pozycja ta podkreśla także nieskuteczność kar i nagród i pokazuje, w jaki sposób komunikować dzieciom obecność problemu tak, aby rozwiązać go w sposób akceptowany przez obie strony. Podkreśla także, jak ważne jest, by zauważać starania dziecka i udzielać mu pozytywnych informacji zwrotnych.
Odwołując się do tytułu tej pozycji: po zapoznaniu się z nią, dzieci będą chciały do Ciebie mówić (bo poczują się usłyszane). Chętniej też będą chciały Cię słuchać (bo Twoje komunikaty nie będą burzyć ich poczucia własnej wartości).
3. „Wychowanie bez porażek”, Thomas Gordon
Mogę powiedzieć, że to moje biblia wychowania. Do tego stopnia, że zdecydowałam się wziąć udział w kursie na podstawie tej książki. „Trening skutecznego rodzica” pomógł mi przećwiczyć pojawiające się z niej zagadnienia. W tej pozycji pojawiają się konkretne podpowiedzi dotyczące tego, jak wyrażać własne odczucia i potrzeby oraz jak pomóc dzieciom w zrozumieniu własnych. W konsekwencji można nauczyć się także rozwiązywać konflikty w taki sposób, aby żadna strona nie była pokrzywdzona i zdominowana przez drugą.
Metodę Gordona stosuję w swojej pracy i przedstawię jej najważniejsze zagadnienia podczas wspomnianego wyżej wyzwania.
4. „Wychowanie bez nagród i kar. Rodzicielstwo bezwarunkowe”, Alkie Kohn
To fantastyczna pozycja dla osób, które czują, że kary i nagrody nie sprawdzają się w wychowaniu dzieci na dłuższą metę. Zawarte w niej treści udowodnią Ci, że zarówno karanie jak i nagradzanie nie jest skuteczne i pokażą Ci, w jaki sposób wpływają na Twoją relację z dziećmi. Ponadto znajdziesz w książce konkretne wskazówki dotyczące tego, jak radzić sobie bez kar i nagród.
Ta pozycja, podobnie jak powyższe pozytywnie wpłynie na Twoją relację z dziećmi i pomoże Ci zbudować efektywną współpracę.
5. „Twoje kompetentne dziecko”, Jasper Juul i każda inna pozycja tego autora
Ostatnia propozycje, ale nie mniej cenna. Tak naprawdę z czystym sumieniem mogę polecić każdą książkę Jaspera Juula, bo w każdej z nich pojawia się wartość, która trafia do serca i motywuje do „nowego” podejścia do dzieci. „Twoje kompetentne dziecko” to biblia poczucia własnej wartości dziecka, relacji rodzinnych i obowiązujących w niej granic. Książka ta pokazuje jak zauważyć dziecko i zaufać jego kompetencji, jak zrozumieć dziecko i jego problemy, jak zadbać o to, by dzieci nie brały odpowiedzialności za dorosłych, a dorośli podchodzili z lekkością (nie lekkomyślnością) do wychowania. To wsparcie dla rodziców i nauczycieli i nadzieja dla dzieci, że będą zauważone i traktowane z szacunkiem, a ich sprawczość będzie mogła się rozwijać na każdym polu.
Jeżeli czujesz, że dotychczasowe podejście do wychowania dzieci nie jest dla Ciebie, zajrzyj do powyższych pozycji. Jestem przekonana, że pomogą Ci zbudować w sobie nowe podejście, które wyniesie na wyższy poziom Twoją relację z dziećmi. Zarówno własnymi, jak i Twoimi wychowankami.
A jeżeli już teraz chcesz poczuć, na czym może polegać relacja oparta na zrozumieniu, koniecznie dołącz do wyzwania ⤵️
