joga a Montessori
Joga dla dzieci,  Mindfulness,  Rozwój emocjonalny

Joga dla dzieci a metoda Montessori

Swoją przygodę z jogą dla dzieci rozpoczęłam od zafascynowania się praktyką uważności, jaka miała miejsce każdego dnia w przedszkolu Montessori, w którym pracowałam. Gdy rozpoczęłam swoje szkolenia na instruktora jogi dla dzieci, zaobserwowałam, jak wiele punktów wspólnych mają joga dla dzieci i metoda Marii Montessori.

maria montessori

Maria Montessori była włoską lekarką, która stworzyła metodę nauczania nazywaną do dzisiaj metodą Montessori. Metoda ta opierała się na edukacji dzieci zgodnie z ich naturalnymi potrzebami i fazami rozwoju, wolności, braku kar i nagród oraz przekonaniu, że poprzez odpowiednie metody wychowania możliwe jest przywrócenie pokoju na świecie.

źródło zdjęcia: montessori.rymanow.pl

➡️ Jeżeli ciekawi Cię bliższe poznanie tej metody, daj znać w komentarzu i przygotuję obszerniejszy artykuł na jej temat.

Tymczasem zapraszam do sprawdzenia, co łączy metodę Montessori z jogą dla dzieci.

Joga dla dzieci a metoda Montessori — punkty wspólne

Zaprezentowane niżej punkty wspólne wynikają z moich obserwacji i refleksji. Jeżeli zauważasz jeszcze inne, będę wdzięczna, jeśli zdecydujesz podzielić się nimi w komentarzu.

Holistyczne podejście do rozwoju

Zarówno metoda Montessori jak i joga podkreślają, że człowiek jest połączeniem ciała, umysłu, emocji i ducha. Praktykując jogę, wpływamy na wszystkie te obszary: wzmacniamy mięśnie, uspokajamy umysł, wsłuchujemy się w emocje i wzmacniamy ducha. Maria Montessori zwracała uwagę, że warunkiem właściwego rozwoju dziecka jest wsparcie wszystkich jego elementów:

  • rozwoju fizycznego (poprzez umożliwienie aktywności fizycznej oraz kształtowanie motoryki małej),
  • rozwoju intelektualnego (poprzez zagwarantowanie odpowiednich narzędzi edukacyjnych i warunków nauki),
  • rozwoju emocjonalnego (poprzez edukację w zakresie emocji: ich rozpoznawania, nazywania i okazywania),
  • rozwoju duchowego (poprzez zaakceptowanie dziecka takim, jakie jest i okazanie mu szacunku jako człowiekowi oraz lekcje ciszy dające dziecku szansę na kontakt ze swoim wnętrzem).

Pominięcie któregoś z elementów w życiu człowieka jest źródłem napięć i trudności, dlatego tak ważne jest, aby nauczanie traktowało małego człowieka jak całość. Niezwykle istotne jest także uznanie potrzeb dzieci wynikających z poszczególnych obszarów ich funkcjonowania.

Indywidualne podejście do człowieka

Maria Montessori jako jedna z pierwszych podkreślała znaczenie indywidualnego traktowania każdego dziecka, uznając, że każde z nich rozwija się w swoim własnym tempie. Zwracała uwagę na obserwację dzieci oraz dostosowywanie zadań do ich możliwości i zainteresowań. To, co jednemu przychodzi z łatwością, drugiemu może sprawiać trudność, bo nie jest na to jeszcze gotowy.

Podobnie rzecz ma się z praktyką jogi. Należy obserwować swoje ciało, zaufać, że wie, co jest dla niego najlepsze, poznać swoje możliwości i potrzeby, i podążać za nimi. Porównywanie się z innymi nie ma sensu. Każdy człowiek jest inny i dla każdego dobre jest coś innego. Jednocześnie jednego dnia możemy być zdolni wykonać pozycję końcową. Drugiego zaś zatrzymamy się na pozycji pośredniej, ponieważ nasze ciało może być wtedy w innej kondycji.

Brak rywalizacji

Punkt ten w znacznym stopniu wiąże się z tym powyżej. Indywidualne podejście do dziecka (człowieka) sprawia, że dajemy przyzwolenie na to, aby każdy rozwijał się i działał według własnych potrzeb i zdolności. Tym samym nie ma sensu w porównywaniu ludzi między sobą. Jednym punktem odniesienia, do którego warto się porównywać, jestem “JA SAM”.

Celem metody Montessori jak i jogi dla dzieci jest rozwijanie WSPÓŁPRACY, która buduje i łączy, a nie niszczy i dzieli, jak to dzieje się w przypadku rywalizacji. Dzięki umiejętności współpracy dzieci będą mogły osiągać złożone cele w przyszłości i budować satysfakcjonujące relacje z innymi.

Szacunek wobec popełnianych błędów i doświadczanych trudności

Bardzo bliskie jest mi zdanie Napoleona Bonaparte: “Tylko ten, kto nic nie robi, nie popełnia błędów”. Rzadko nam — dorosłym zdarza się podejmować nowe działania i od razu wykonywać je bezbłędnie. Tymczasem bardzo często wymaga się tego od dzieci…

Maria Montessori podkreślała: “błąd jest twoim przyjacielem” – błąd informuje o tym, nad czym trzeba jeszcze popracować, czemu poświęcić więcej czasu. Jeżeli będziemy działać, krok po kroku przezwyciężając trudności, mamy szansę na powodzenie. Warto podkreślić dzieciom podczas praktyki jogi, że starania i kolejne próby są tak samo ważne jak efekt końcowy.

Trudności przy wykonywaniu jogowych pozycji mogą być źródłem ważnych informacji o nas samych. Asany, które wydają nam się najtrudniejsze, są zwykle tymi, których opanowanie przyniesie naszemu ciału najwięcej korzyści — dlatego istotne jest, aby z nich nie rezygnować.

Warto wspierać dzieci i siebie samych, gdy popełniamy błędy i pojawiają się trudności — nie biczujmy siebie. Zamiast tego bądźmy dla siebie wsparciem. Powiedzmy sobie: “OK, tym razem się nie udało/ było trudno, ale jeżeli spróbuję ponownie, mam/ masz szansę wykonać to dobrze/ lepiej”.

webinar joga dla dzieci
Zapisz się już dzisiaj ⤴️

Odwołanie do motywacji wewnętrznej

To chyba najbardziej kontrowersyjny element pedagogiki Montessori — brak kar i nagród, które przez lata były podstawą wychowania i kształcenia dzieci.

Montessori stawiała na motywację wewnętrzną. Wierzyła, że każde dziecko dąży do rozwoju, poznawania świata i bycia jego częścią. Tym samym, zapewniając mu odpowiednie warunki i narzędzia (np. zasady społeczne), można mieć pewność, że będzie wybierało działania sprzyjające podejmowaniu konstruktywnych działań prowadzących go do rozwoju. Kary i nagrody sprawiają, że dziecko działa jedynie po to, by ich uniknąć lub je otrzymać. Rzadko zdarza mu się wtedy działać z samej potrzeby czy radości osiągania celów.

Podobnie w jodze — najlepsze efekty można uzyskać, jeżeli potrzeba praktyki wypływa z nas samych, a nie z mody, przymusu zewnętrznego czy chęci zaimponowania znajomym itp. Rozpatrując jogę w kontekście kar i nagród, to dla mnie najlepszą nagrodą jest samopoczucie po praktyce i docenienie tego, że podjęłam działanie na rzecz siebie samej. Tego też staram się nauczyć dzieci. Pokazuję im, że joga daje bardzo dużo wartości: dobre samopoczucie, świetną zabawę, narzędzia do radzenia sobie w trudnych sytuacjach, świadomy oddech. Tym samym nie potrzeba dodatkowych nagród za udział w zajęciach. Nagrodą są dobre doświadczenia, które kolekcjonujemy podczas zajęć.

Specyficzne pomoce rozwojowe

Zarówno metoda Montessori jak i joga dążą do wspierania wszechstronnej rozwoju jednostki. Każda z nich wykorzystuje w tym celu swoiste narzędzia.

W metodzie Montessori są to specjalne materiały dydaktyczne, odpowiednio przygotowane otoczenie i nauczyciel będący przewodnikiem dziecka.

Wśród głównych narzędzi jogi znajdują się: asany (pozycje jogi), medytacja, oddech (pranayama). Wszystkie te elementy pojawiają się na zajęciach jogi dla dzieci w sposób dostosowany do dziecięcych możliwości. A jeżeli chcesz poczytać więcej o elementach jogi dla dzieci, zapraszam Cię do artykułu <-

Warto jednak pamiętać, że narzędzia te mają prowadzić do celu, jakim jest rozwój osoby, a nie stać się celem samym w sobie. Nie można dopuścić do sytuacji, gdzie dziecko zostaje podporządkowane materiałowi dydaktycznemu bądź wykonanie określonej asany będzie odbywało się kosztem dobrej kondycji ciała i jego możliwości.

Dążenie do pokoju na świecie

Maria Montessori wierzyła, że dzięki odpowiedniej edukacji opierającej się na szacunku wobec dziecka i jego potrzeb, możliwe będzie wyeliminowanie wojen i konfliktów na świecie. Swoją edukację kosmiczną opierała na uświadamianiu dziecka, że jest częścią większej całości, w której wszystkie elementy są powiązane i na siebie wpływają, dlatego należy dbać o każdy z nich.  Jednocześnie, okazując dziecku szacunek i nadając mu ważność, uczymy go traktowania innych osób w podobny sposób.

U podstaw jogi znajdują się podobne przekonania. Zgodnie z jej filozofią, każdy człowiek na świecie jest równy i wartościowy. Poprzez pracę ze swoimi emocjami, umysłem podczas praktyki jogi, zyskujemy zdolność bycia dobrym dla siebie i innych. Rozpalając światło pokoju w sobie, stajemy się kagankami niosącymi iskrę pokoju w świat.

Cisza jako źródło zmian

Zarówno w metodzie Montessori jak i w jodze przypisuje się duże znaczenie ciszy. Przeprowadzane w placówkach Montessori lekcje ciszy (przy zapalonej świeczce, klepsydrze, chodzeniu po linii, itd.) wyzwalają koncentrację dzieci, ich głębokie skupienie i spokój. Są one podstawą do rozwijania cech i zdolności takich jak życzliwość, szacunek, współpraca, chęć niesienia pomocy.

Maria Montessori pisała: „Cisza przynosi nam często wiedzę, której jeszcze całkiem nie pojęliśmy, że mianowicie posiadamy życie wewnętrzne. Poprzez ciszę dziecko być może po raz pierwszy spostrzega własne życie wewnętrzne. Cisza przygotowuje duszę na określone doświadczenia”.

Podobne efekty przynosi cisza podczas praktyki jogi. Dzięki ciszy możliwe jest uspokojenie pędzącego umysłu, zrelaksowanie napiętego ciała, wejście w głęboką medytację, która pozwala na kontakt ze swoim prawdziwym wnętrzem. W momentach wyciszenia i zrelaksowania w naszym funkcjonowaniu zachodzą najpiękniejsze zmiany: pojawia się łagodność, miłość do siebie i świata, radość istnienia. Praktykujące regularnie jogę dzieci zaczynają doceniać moment wyciszenia i relaksacji.

Powyższe punkty jednoznacznie wskazują na to, że wartości leżące u podstaw jogi dla dzieci i metody Montessori są sobie bardzo bliskie. Czuję ogromną wdzięczność, że dzięki metodzie Montessori odkryłam inne podejście do dzieci. Podejście pełne szacunku, uznania, zrozumienia i cierpliwości. Cieszę się, że z ta “nowa”, choć praktykowana już od 8 lat, postawa towarzyszy mi teraz podczas spotkań z dziećmi na zajęciach jogi.

Chciałabym także dzielić się nią bardziej z Tobą!

Zaproszenie na darmowy webinar!

Z całego serca zapraszam Cię do zapisu na bezpłatny webinar “Elementy jogi i uważności w przedszkolu i szkole“. Dowiesz się, jakie korzyści przynosi dzieciom praktyka jogi, w jaki sposób można przeprowadzać ją w przedszkolu i szkole oraz poznasz kilka(naście) pomysłów na ćwiczenia uważności w ciągu dnia zajęć.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *


The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.

Twój koszyk
0